Osman Aydoğan


Dil Bayramı´mızı kutlarken!... (17)


Örgütten kastım iki arkadaş ilişkisidir, bir ailedir, bir gruptur, bir şirkettir, bir dernektir, bir kamu kurumudur? Liderden de kastım bu örgülerdeki belirleyici kişidir, ailede babadır, şirkette müdürdür, işyerindeki amirdir, şeftir, okuldaki öğrenmendir. Ancak yine de siz benim her ?´lider´´ diye bahsedişimde siz kendinizi anlayınız! Bu bölümde bahsettiğim konular başlangıçta ?´kelimeler´´ ile ilişkisi yokmuş gibi görünebilir? Ancak yazım içinde de sık sık tekrarladığım gibi örgütsel davranışların temelinde duygu ve düşünceler, duygu ve düşüncelerin de temelinde de kullandığımız ?´kelimeler´´ yatar? Max Weber; ?´ayakta kalan kurumlar bir liderin karizması nedeniyle değil sistem içinde liderliği geliştirdiği için başarılı olurlar´´ der? ??Kötü lider, insanların hor gördüğü kişidir. İyi lider, insanların yücelttiği kişidir. Büyük lider, insanların ´biz kendimiz yarattık´ dediği kişidir´´ derdi Çinli düşünür Lao Tzu... Liderin başlıca görevi önderlik ettiği kişilerde iyi duygular uyandırmaktır. Lider için; strateji, vizyon ya da güçlü fikirlerden söz ederiz. Oysa çok daha temel bir gerçek var ortada: Büyük lider duygulara hitap eder. İdeal vizyonun oluşturulması için; içinize bakın, insanlarınızı hizaya sokmayın, uyum sağlayın, insanlarına öncelik verin, sonra da stratejiye... Liderin vizyonu içtenlikten yoksunsa insanlar bunu sezer. Çoğu lider açısından farkı yaratacak olan stratejinin daha iyi anlaşılması değildir? Farkı yaratan; işe, strateji ve vizyona tutkuyla bağlanmak ve yüreklerle zihinleri anlamlı bir gelecek arayışına sokmaktır? Yüreğini sağlıklı bir dozda işin içine katmayan bir sözde lider yönetebilir ama önderlik edemez? Liderin başlıca görevi önderlik ettiği kişilerde iyi duygular uyandırmaktır? Hiçbir canlı tek kanatla uçamaz. Tanrı vergisi liderlikte yürekle kafanın, duyguyla düşüncenin buluştuğu yerde kendisini belli eder. Duygu ve düşünce; liderin süzülerek yükselmesine olanak veren iki kanattır. Zekâ tek başına lider yaratmaz. Liderler bir vizyonu sevk vererek, yol göstererek, esinleyerek, dinleyerek, ikna ederek ve en önemlisi ahenk yaratarak gerçekleştirir. Asık suratlı liderlerin ekiplerinde ahenk bozulur, verimlilik düşer? Bu ekipte liderlerini hoşnut etmek için sarf ettikleri telaşlı çaba kötü kararlar almalarına ve yanlış stratejiler seçmelerine yol açar? Ekiplerini normlar arasında tutsak eden liderler ahenge önderlik edemezler? Örgütlerde ahenk içinde olan insanlar daha verimli olurlar... Ahenk için ses tonu ve yüz ifadesi gerekir? Uyum sağlamak haz verir? Başkaları ile ahenk kurabilmek için kişinin kendisinde bir nebze olsun huzur bulunmalıdır. Lider ahenk kurduğunda bunu insanların gözlerinden okuyabilirsiniz: İlgi dolu ve ışıl ışıldırlar? Empatiden yoksun liderler ahenksizlik yaratacak biçimde davranırlar. Empati, insanları beden dilinin inceliklerine ayarlayan ya da sözcüklerin altındaki duygusal mesajı duymalarını sağlayan bir panzehirdir. Empati romantizme katkıda bulunur. Ancak duygusal ihmal de empatiyi köreltir? Hiçbir lider kusursuz değildir, olması da gerekmez. Bir lider yükseklere tırmandıkça kendisini doğru değerlendirme olasılığı da azalabilir? Sonuç almak için insanlara ne denli baskı uygulanırsa o denli kaygı uyandırır. Baskı yenilikçi düşünme yeteneğini kısıtlar? Yalnızca öfkesini değil tiksinme ve küçümseme duygusunu belli eden zorlayıcı liderler çalışanları üzerinde yıkıcı bir duygusal etki yaratabilirler? Zehirli bir ortamda çalışan insanlar zehri eve taşırlar?