Osman Aydoğan


Weimar Cumhuriyeti -8-


Burada kısaca ?´Weimar Cumhuriyeti´´nin kültürel yapısından bahsetmek istiyorum: Bu dönemde şehirler, taşradan iş aramaya gelen yeni insanlarla filizlenerek canlı bir kent hayatına zemin hazırlar. Berlin gibi kent merkezleri, Avrupa´nın sosyal açıdan en liberal yerlerinden biri hâline gelir. Berlin´de barlar ve kabarelerle dolu büyüyen bir gece hayatı vardır? Ancak bu durum muhafazakâr elitlerin fazlasıyla canını sıkar? Kadın haklarında görülen önemli gelişmeler sağlanır. Weimar Anayasası, oy kullanma hakkını 1919 yılında, 20 yaş üzerindeki tüm erkek ve kadınları kapsayacak şekilde genişletir... Alman Yahudileri de artan sosyal ve ekonomik özgürlükler dönemi yaşar? Bu dönem, kültürel açıdan önemli ve uzun soluklu sonuçlar doğurdu. Tarihçi Peter Gay bu dönem için şöyle yazar: "Cumhuriyet çok az şey yarattı; o, önceden var olan şeyleri özgürleştirdi." Almanya´da ilk sanat filmleri bu dönemde çekilir... Weimar Cumhuriyeti; Franz Kafka, Vladimir Nabokov, W. H. Audaen, Virginia Woolf ve Graham Greene gibi ünlü yazarlara ev sahipliği yapar? Berthol Brecht´in oyunları Alman sahnelerinde bu dönem boy gösterir.. Çağdaş Bauhaus hareketi, mimarînin çehresini değiştirir? Weimar, ayrıca Theodor Adorno ve Herbert Marcuse gibi büyük düşünürler de yetiştirir.. Aralarında ünlü fizikçi Albert Einstein´ın da bulunduğu Alman bilim insanları, 1918´den 1933´e kadar her yıl en az bir Nobel Ödülü kazanır? İkinci not: Girişte ülkemizde yayınlanan kaynaklardan bahsettim. Ancak Weimar Cumhuriyeti konusu Almanya´da çok detaylı işlenen bir konudur. Yazımın girişinde Weimar Cumhuriyetinin karakteristiği olarak bahsettim savaş, yenilgi, yabancı işgali, siyasi çalkantı, şiddet, devrim, karşı devrim, hiperenflasyon, işsizlik, ekonomik darlık, sanat, kültür, edebiyat, bilim ve toplumsal ve sanatsal hareketliliklerin her birisi hakkında Almanya´da onlarca kitap yazılmıştır. Bunlara bir örnek verecek olursam Ocak 1919 ayaklanmasında öldürülen Spartakistlerin önderleri olan Rosa Lüxemburg, Karl Liebknecht ve Kurt Eisner hakkında sayısız kitap yayınlanmıştır. Sadece Rosa Lüxenburg hakkında sayısız kitap vardır.