Osman Aydoğan


Vâveylâ (2)


?´Vav´´ harfi, Allah´ın vâhid (bir) ismini ve birliğini simgelemektedir. Yani vahidiyeti, vahdaniyeti bildirir. Vâhid (tek ve eşsiz) olan; eşi benzeri olmayan, ortağı bulunmayan, tek İlah olan, kendisinden başka ilah bulunmayan, sıfatlarında ve işlerinde asla benzeri olmayan el-Vâhid ile kastedilen anlam, Allah´ın (c.c.) sayı olarak bir olması değildir. El-Vâhid, Allah (c.c.) bölünemeyen ve parçalanamayan birdir, manasına gelir. Yani sıfatlarında ve güzel isimlerinde bir ortağı yoktur. İlahlık O´na mahsustur. O´nun dışında hiçbir varlık ilahlık mertebesine ulaşamaz. Bunun dışında ?vav? harfi, Allah´tan başka her şeyi (mâsivâ´yı) terk etmek manasına da gelir. ?´Vav´´´ın taşıdığı şekil hususiyetiyle, hat sanatında, bilhassa, sülüste, ehemmiyetli bir yeri vardır. ?´Vav´´ harfi, hat sanatını temsil etmektedir. Mahreci iki dudak arasında olduğundan yolun sonu da ona aittir. Talebe için ?´vav´´ harfi bir eğitimdir. Hâlistir, mukaddestir, müfrettir ve ürkütücüdür. Her hali ile tefekkürü ifade eder. Kavisinin zorluğu sebebiyle yapımı oldukça ustalık ister. Duruşunun zarifliğini vermek sabır, azim ve aşk işidir. Çok zengin hat sanatı örneklerine sahip olmasıyla ünlü olan Bursa Ulu Camii; içerisindeki 13 ayrı yazı karakteri ile 41 ayrı hattat tarafından yazılmış askılı ve sabit toplam 192 hat levhası ile bir nevi ?´Hat Sanatları Müzesi´´ gibidir. Şu anda 9 ayrı yazı karakteri ve 21 sanatkârın 132 adet yazısı bulunmaktadır. İçerisinde büyük bir şadırvana sahip olması ve Osmanlı´da yapılan ilk Cami-i Kebir (Büyük Cami) olma özellikleri Ulu Camii´yi diğer büyük camilerden ayırmaktadır. Şadırvan daha sonraki yıllarda İstanbul´dan Bursa´ya siyasi sürgün olarak gelen Kara Çelebizade Abdülaziz Efendi tarafından yaptırılmıştır. Seyyah Evliya Çelebi 1640´lı yıllarda suyu Uludağ´dan gelen bu güzel havuzun içinde alabalıkların yüzdüğünden bahsetmektedir. Suyu en tepeden tek merkezden kaynayan bu şadırvanda su, havuza dökülürken Allah´ı tesbih edercesine 33 ayrı yerden akmaktadır. Ulu Camii´nin her duvarında ?´vav´´ harfleri yazılıdır. En güzeli, rivayetleri ile ünlü olan tezhib sanatı ile süslenmiş ve ucuna lâle motifi işlenmiş ?´vav´´ harfidir. Lâle süsleme sanatında Allah´ı (c.c.) sembolize eder? Rivayet olunur ki; Ulu Camii´nin yapılışı sırasında Somuncu Baba adında bir zat her gün gelir, işçilere hayrına somun dağıtırmış. Somuncu Baba bir gün gene orda ekmek dağıtırken Hızır aleyhisselamın orada olduğunu fark etmiş. Kolundan tutup ?´sen Hızır´sın ben anladım´´ demiş. ?´Senden buraya gelip her gün namaz kılmanı istiyorum, eğer söz vermezsen buradaki herkese senin Hızır olduğunu söylerim´´ demiş. Hızır (a.s) her gün geleceğine dair söz vermiş ama o da bir istekte bulunmuş ve ?´hangi vakit geleceğim bana kalsın´´ demiş. Bunun üzerin Hızır´ın (a.s.) Ulu Cami´deki ?´vav´´ harfinin önünde her gün gelip namaz kıldığı rivayet edilir fakat hangi vakit olduğu bilinmez? Halen halk arasında bu rivayetin yaygın olması sebebiyle birçok kişi, dualarının kabul olacağı düşüncesiyle ?´vav´´ harfinin önünde namaz kılarlar? Ulu Camii içinde camiinin batı cephesinde günümüzde kadınların namaz kıldığı yerin batı duvarında çok değişik bir şekilde işlenmiş büyük ?´celi sülüt´´ dört tane ?´vav´´ harfi dikkat çekmektedir. Mehmed Şefik Bey´in tashih ettiği yazılardan biri olan bu ?´müsenna çifte vav´´ın kuyruklarının kesiştiği noktadaki boşlukta da, "İtteku´l- vâvât" (?´vav´´lardan sakınınız) hadisi yazılıdır. Bu önemli bir nasihattir. ?´Vav´´ harfi ile başlayan kelimeler sorumluluk gerektiren işleri ihtiva eder. Allah Rasûlü (s.a.v.) bizleri sorumluluğu olan şeylerden sakınma noktasında uyarıyor ve zorunlu olmadıkça şu yedi "vav´´dan sakının, çekinin buyuruyor. Mesela; vali olmak, veli olmak, varis olmak, vekil olmak, vezir olmak, vakıf malını değerlendirmek, vâllahi yemininde bulunmak? Bu hadis, vazifeleri yerine getirirken hassas olmamızı, ölçülü davranmamızı tavsiye eder? ?´Vav´´, bir nevi hayatın özetidir. Yaşantısı Allah´a (cc) yakın olan bir kulun büyük sevdasıdır.... Bir hattatın baş tacıdır her daim... Hat sanatının ilk öğrenilen harfidir o. Yeryüzündeki bütün harflerin en estetiğidir o. O yazılınca, diğerleri peşinden bir bir dökülüverir... Diğer bütün harfleri, kelimeleri bir araya getiren, eksik parçaları tamamlayan bir harftir "vav". Tıpkı ayrı duran hatları sımsıkı birleştiren bir çengel gibidir ´´vav´´... Koca bir kalp dolusu aşktır, maharettir, sabırdır ?´vav´´? İnsan ?´vav´´ şeklinde doğar da bir ara doğrulunca kendini ?´elif´´ sanırmış? Rabbi kullarını ?´vav´´ gibi mütevazı olsun istermiş? Velhâsıl; Manayı bilmeyenler ??vav´´ diyemez ??vay´´ derler. Buna ?´vâveylâ´´ denir. Bu ?´vâveyla´´ ise ?´vav´´ olamadıkları için feryâd edenlerin halidir. Şimdilerde TV´lerde, ceridelerde, meclislerde ve kürsülerde bu haldekileri mebzul miktarda görüyoruz zaten?