Osman Aydoğan


Üzerinde konuşulmayan konusunda susulmalı (3)


Görüldüğü gibi Tractatus´un tamamı kısa ve öz cümlelerden oluşmuştur. İngiliz yönetmen Derek Jarman tarafından Ludwig Wittgenstein´ı anlatan ?´Wittgenstein´´ isimli bir filmi yapılmıştır. İrlanda asıllı İngiliz edebiyatçı ve yazar Terry Eagleton, ?´Azizler ve Âlimler´´ adlı romanında (Agora Kitaplığı, İstanbul, 2003) Wittgenstein´ı karakter olarak canlandırır ve romanda Bertrand Russell ile olan tartışmalarına yer verir. Wittgenstein´i en iyi anlatan Ray Monk´un ?´Wittgenstein, Dâhinin Görevi´´ isimli 848 sayfalık biyografik eseridir. (?´Wittgenstein, Dâhinin Görevi´´, Ray Monk, Kabalcı Yayınevi, 2005) Çevresine verdiği şu tavsiyeler unutulmaz; ?´Bir başkasının derinlikleriyle sakın oynama!" "İnsan, kafasının içini boş şeylerle doldurmamalı." ?´Felsefe alanında yarışı kazanan, en yavaş koşmasını becerebilen kişidir. Ya da: Varış noktasına en son ulaşan kişidir. Filozofların birbirlerini şöyle selamlamaları gerekir: `Ağırdan al!´ " ?´Felsefe üzerinde çalışmak, insanın öncelikle kendi üzerinde çalışması anlamına gelir. İnsan hangi noktaya erişmişse, ancak o düzeyde yazabilir.´´ ?´Kendi yaşamını düşünmek ya da düşünmeye çalışmak, mantık problemlerini çözmekten hem daha zor, hem daha dürüst bir davranıştır. Bir insan bile olamadıktan sonra, mantıkçı olmak neye yarar?" ?´Ün peşinde koşma özlemi, düşüncenin ölümüdür.´´ Verdiği unutulmaz konferanslardan birinde, Karl Popper´i uzun bir maşayla tehdit eder. Birinci Dünya Savaşı sırasında en tehlikeli görevlere gönüllü olarak katılır. Korkunun, dünya üzerindeki varlığımız hakkında yanlış düşünmemizden kaynaklandığı inancındadır. Siperlerde Tolstoy´u, Schopenhauer´ı ve Nietzsche´yi okur. Norveç´te tek başına iki yıl yaşama kararından sonra onu caydırmaya çalışan Russell´a, ?´akıllı insanlarla konuşarak akıl fuhuşu yaptığı´´ karşılığını verir. "Orada karanlıklar içinde kalacağını söyledim," diye anlatıyor Russell, O da bana ?´ışıktan nefret ettiğini´´ söyledi. Bunun üzerine, ona ?´deli olduğunu´´ söyledim, o da bana: ?´Tanrı beni zihin sağlığından korusun!´´ diyerek karşılık verdi diye anlatır Russell. Wittgenstein, bütünüyle işte bu sözlerdedir. Günümüzü yaşayınca insan Wittgenstein´i daha iyi anlıyor: Artık hiçbir şey üzerinde konuşamıyoruz. Öyleyse; ?´Üzerine konuşulmayan konusunda da susmalı.´´ 20. yüzyılın en önemli filozofunu saygıyla anıyorum. Toprağı bol olsun.