Abdurehim Heyit´i anlatmadan kısa bir bilgi vereyim: ´´Dütar´´ isminde bir çalgı var. Farsça´da ?´dü´´ iki, ?´tar´´ tel anlamına geldiğine göre dütar da iki telli bir çalgıdır. Dütar, dutar, dotar, şeklinde yazılabilir. Aslında iki telli bir saz diyebiliriz. Türkmen, Uygur, Özbek, Afgan ve İran halklarının ortak çalgılarındandır. Abdurehim Heyit işte bu Doğu Türkistan´dan Uygur bir dütar sanatçısı, şairi ve müzisyeniydi. Abdurehim Heyit, Uuygurların Neşet Ertaş´ıydı, Âşık Veysel´iydi.... Abdurehim Heyit, günümüzün Köroğlu´suydu, Karacaoğlan´ıydı, Yunus Emre´siydi... İşte bu büyük sanatçı Abdurehim Heyit´in de güzel bir direniş türküsü vardı: ´´Uçraşkanda´´. Türkçesi: ?´Karşılaşınca´´ demek? Bu türkünün söz yazarı da yine bir Uygur yazar ve şairi olan Abdukerim Ötkür´dür. Abdukerim Ötkür, Uygur tarihinin gelmiş geçmiş en büyük yazarlarından ve şairlerinden birisiydi... Abdukerim Ötkür de 1995 yılında hayata gözlerini yummuştu. Abdukerim Ötkür, ?´Uçraşkanda? şiirinde Türk dünyasının birçok yöresinde rastladığımız "dedim - dedi" kalıbını kullanırdı. Erzurumlu Emrah´ın söyledi ?´yoh yoh´´ türküsü bunun bir benzeridir. Abdukerim Ötkür, şiirinde öncelikle işgal altında olan Doğu Türkistan´ı ve kendisini anlatır. Şiirde dile gelen asil Uygur kızı, küskün, garip, mahzun ve mağmum bir yurdu, bir vatanı temsil eder. ´´Uçraşkanda? dünyanın en güzel türküsüdür. Dinlediğinizde yıllarca görmediğiniz sevdiğinize kavuşmuş gibi olursunuz. Abdurehim Heyit´in insanın içini ürperten o gür ve etkileyici sesi, harikulade yorumu, türkünün mükemmel ezgisi ve Türkünün Uygurca da olsa anlayabileceğiniz öz Türkçe dili ile birleşince boğazınız düğüm düğüm düğümlenir, gözlerinizden tıpır tıpır inci gibi damlaları dökülür? Dökülür de onları saklayacak, gizleyecek yerler bulamazsınız, sel olup da akar gider... Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ´´Sanatsız bir millet, kanatsız bir kuşa benzer´´ derdi... Abdukerim Ötkür´den sonra Abdurehim Heyit de gidince Doğu Türkistan kanatsız kalmıştır. Doğu Türkistan artık hem öksüz hem de yetim kalmıştır. Doğu Türkistan artık fersiz kalmıştır.
