Osman Aydoğan


Saraydan Kız Kaçırma -4-


"Saraydan Kız Kaçırma" eserini ilk defa izleyen Avusturya imparatoru II. Josef, Mozart huzuruna çıktığı zaman İmparator Mozart´a şikâyet olarak "Bu eser benim kulaklarıma çok ince gelmekte; çok sayıda nota bulunmakta" dediği ve Mozart´in ise "Bulunan nota sayısı, bu eser için gereken nota sayısı kadardır" yanıtını verdiği söylenir. Mozart´ın bu operası, opera sanatında İtalyanca hâkimiyetini ilk kıran ve Almanca yazılmış ilk operadır. Bir yanlış bilgi Bahsettiğim gibi operanın zamanı 18. yüzyıl ve mekânı Akdeniz kıyısı bir Osmanlı ülkesidir. Mozart´in yaşadığı bu devirde Osmanlı paşalarının Balkanlarda, Akdeniz´in Mısır´dan Fas´a kadar uzanan güney kıyılarında ve İstanbul´da birçok yazlık köşkleri bulunmaktadır. Ne yazık ki bu eser anlatılırken eserde geçen sarayı eserin aslına uymayan bir şekilde Topkapı Sarayı olarak, Selim Paşa´yı da Sultan Selim olarak zikredilir ki anlattığım gibi bu doğru değildir. Selim Paşa (librettoda geçtiği şekliyle ?´Bassa Selim´´) padişah değil, bir Osmanlı paşasıdır ve saray olarak geçen yer de bu paşanın Akdeniz kıyısındaki yazlık köşküdür. Yazımın sonunda eserin librettosunun Almanca olarak tamamını veriyorum. Librettoyu okuduğunuzda bu doğru bilgiyi görürsünüz. Zaten eser de şu cümleyle başlar: ´´Platz vor dem Palast des Bassa am Ufer des Meeres.´´ (Denizin kıyısında paşanın sarayının önünde birdenbire) Bu yanlış bilgi nereden gelmektedir? Bunun için Osmanlı tarihinden kısa bir bilgi aktarmam gerekiyor.