Osman Aydoğan


Orduların Nerede?


Tarihin babası (pater historiae) olarak anılan ve bu coğrafyanın bir evladı olan Halikarnaslı (Bodrum) Herodot´dan bir alıntı yapmak istiyorum: Önce kısa bir bilgi: Bizim Karun diye bildiğimiz Kroisos (Krezüs) Lidya kralıdır. Kral Kroisos (Krezüs) ülkesinin kaynaklarını kişisel zenginliği için kullanıp, kendini ülkenin sahibi ve efendisi gören, sahip olduğu güç ve zenginlikle kendinden geçip; kendisini tanrılara denk görecek derece kibre kapılan bir kraldır. Herodot´un anlatımına göre Atinalı devlet adamı ve şair Solon yurdundan ayrıldıktan sonra pek çok ülkeyi gezer. Mısır´a Amasis´in yanına gittikten sonra en son Sardes´e (Sardes veya Sardeis, Manisa´nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya devletine başkentlik yapmış antik kent), Kroisos (Krezüs)´un yanına gelir. Kralın konuğu olduğu sarayında Kral Kroisos Solon´a hazinelerini gezdirirler, üstün ve görkemli şeyleri gösterirler. (Karun gibi zengin sözü de buradan gelir.) Her bir hazine odasından sonra Solon Krezüs´e sorar: ?´Orduların nerede?´´ Krezüs cevap verir: ?´Ne gerek var orduya. Ordu demek masraf demek. İhtiyaç hâsıl olduğunda ben bu hazinemle kurarım orduyu.´´ Solon açılan her bir hazine dairesinde aynı soruyu sorar: : ?´Orduların nerede?´´ Krezüs da yine aynı şekilde cevap verir: ?´Ne gerek var orduya. Ordunun hem kontrolü zordur, hem de ordu beslemek de masraflıdır. İhtiyaç hâsıl olduğunda ben bu hazinemle kurarım orduyu.´´ Her bir hazine odası açıldığında bu sahne tekrarlanır. ?´Orduların nerede?´´ diye sorar hep Solon. Krezüs de artık hiddetlenmektedir. Sonunda Krezüs kovar Solon´u sarayından? Lidya kralı Krezüs´ün sonu pek güzel olmaz. Pers kralı Kyros (Büyük Kuroş, Büyük Keyhüsrev), Lidya krallığına saldırdığında Krezüs´ün ordu kuracak, donatacak, eğitecek vakti olmaz. Pers Kralı Kyros Lidya´yı ele geçirip, kral Krezüs´ü idam edeceği sırada Krezüs, Solon ile arasında geçen konuşmayı hatırlayarak "Solon! Solon! Solon!" diye bağırır, feryat figan eder? Pers kralı merak eder, sorar Krezüs´e ?´Bu Solon kimdir sen neden böyle feryat ediyorsun´´ diye... Anlatır Krezüs Solon ile arasında geçen diyaloğu ve derki ?´Solon´a hazinelerimi gösterirken o hep ordumu sormuştu. Ben sanmıştım ki hazinelerimle hemen bir ordu kuracağım. Sen geldin. Ordumu kuramadan, ordumu donatamadan ve eğitemeden beni mağlup ettin. Şimdi anlıyorum Solon´un ne demek istediğini. İşte bu nedenle Solon, Solon, Solon diye feryat figan ediyorum..´´ Umarım bizi yönetenler de bir gün ?´Solon, Solon, Solon´´ diye feryat figan etmezler? (Bu hikâyenin bir başka anlatımında olanı da vardır.)