Osman Aydoğan


Önce müzik? (2)


Waterloo, savaşın olduğu güne kadar adını sanını kimsenin bilmediği arpa eken, bira üreten bir kasabayken bugün Amerika´da 32, İngiltere´de 8, Avustralya´da 4, Kanada´da 3, Hong Kong´da 2, Almanya, Yeni Zelanda ve Sierra Leone´da 1 adet Waterloo kasabası bulunmaktadır. Nedenini anlamak da zor değil. Bu, Avrupa´nın kaderinin bir günde yazıldığı bir savaştır. Bunun yanında dünya savaşları ve Waterloo´dan daha fazla cana mal olmuş olaylar da yok değil. Onlar´da elbette Waterloo Savaşı kadar mühim ancak bir günde olup biten ve dünya tarihini bu kadar etkileyen bir olay bulmak da öyle kolay değildir. Savaşın geçtiği yer ise bu kasabaya yaklaşık 5 km uzaklıktadır. Savaş meydanında bir tepe üzerinde güzel bir panorama müzesi vardır. Tepe yaklaşık 100 metre yüksekliğinde ve tepeye 230 basamakla çıkılıyor. Savaş meydanına yakın bir yerde de Napolyon´un karargâhı bulunuyor. Waterloo savaşı Waterloo Savaşı konusunda çok kitap yazılmıştır. Ancak içlerinden Türkçe´ye çevrilenlerden en iyisi kendisi de bir asker olan (Tümgeneral) dünyanın tanınmış en iyi Napolyon devri uzmanlarından Avustralyalı Geoffrey Wootten tarafından yazılan ?´Waterloo 1815 Modern Avrupa´nın Doğuşu´´ (İş Bankası Kültür Yayınları, 2015) isimli kitabıdır. Bu konuda ayrıca İngiliz tarih Profesörü Jeremy Black´ın ?´Efsane Komutanlar ve Zaferleri´´ (Timaş Yayınları, 2015) isimli kitabı ve bizzat Napolyon´un talimat ve düsturlarını içeren ?´Savaş ve Strateji İle İlgili Görüşlerim, N. Bonaparte´´ (Q Matris Yayınları, 2003) isimli kitaplar da bulunmaktadır. Zaten burada yazılanlar da bu kitaplardan alınmıştır. Victor Hügo da ?´Sefiller´´ isimli eserinde uzun uzun bu savaşı tasvir eder. Hugo´nun kitabında Waterloo üzerine şiiri de vardır. Victor Hügo, Sefillerde "Waterloo bir savaş değildir, evrenin değişen yüzüydü" derdi. Gerçekten de Waterloo tarihçelerce Birinci Dünya Savaşı öncesi son kesin sonuçlu ve büyük savaş olarak kabul edilir. Bu savaş Avrupa kıtasının hatta dünyanın kaderini değiştirmiştir. Hani Necmettin Halil Onan´ın ?´Bir yolcuya´´ isimli şiiri şöyle başlardı ya: ?´Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.´´ Gerçekten de şairin söylediği gibi Waterloo bir devrin battığı yerdir. Tarihçeler yıllardır Napolyon gibi yenilmez bir asker ve zamanın efsanevi Fransız ordusunun bu savaşı nasıl kaybettiğini sorgular. 18 Haziran 1815 tarihinde yapılan ve sadece on altı saat süren bu savaş Napoleon Bonaparte´ın son savaşıdır. Ve bu savaş İngiltere´nin 2. Dünya Savaşına kadar dünyanın tek hâkimi olmasını sağlayan bir savaştır. Üzerinden 203 yıl geçmiş olmasına rağmen günümüzü hala etkileyen, kendisinden sonraki tarihi olayların da bir şekilde belkemiği sayılan, Avrupa tarihinin tam anlamıyla mihenk taşı olmuş bir savaştır Waterloo Savaşı? 2015 yılı Waterloo savaşının 200. yılı idi. 200. yıl olması münasebetiyle o yıl daha fazla gündeme gelen bu savaşta Napolyon´un son kez Waterloo´da taktığı şapkası bir müzayedede 1.9 milyon Euro´ya yakın bir bedele Güney Koreli bir iş adamına satılmıştı. Sevgilisi Josephin´e yazdığı mektup da yüzyıllar sonra dört milyon sterline satılmıştı? Evet, uzun bir giriş oldu ama şimdi gelelim Waterloo savaşına? Ama önce kısaca savaş öncesine gidelim... 1791´de Fransız kralı XVI. Louis´nin devrilmesi ve cumhuriyetin ilanı Avrupa monarşilerinin başındaki hanedanları endişelendirir. Avusturya ve Prusya hanedanları Avrupa krallıklarını devrik Fransız kralını desteklemeye davet ederler. Bunun üzerine Fransız Cumhuriyeti Avusturya ve Prusya´ya savaş ilan eder. Böylece tarihte Fransız Devrim Savaşları denen ve ilk baştaki amacı Fransız Devrimi´ni korumak olan savaşlar silsilesi başlar. Bu savaşlar esnasında yıldızı parlayan askerî okul kökenli General Napolyon Bonapart Kasım 1799´daki bir darbe ile iktidara gelir. İşte bu Fransız Devrim Savaşları Fransız Devrimi´nin güvence altına almış olmasının yanı sıra Fransa´yı Avrupa´nın en güçlü ülkesi hâline getirir. Napolyon, bir diktatörlük hâline gelen Fransa´nın sınırlarını genişletmek amacıyla savaşlara devam eder. Böylece de Napolyon Savaşları denen dönem başlar.