Osman Aydoğan


La Paloma


Nuh tufanındaki ?´Güvercin´´ efsanesinden sonra Batı kültüründe ikinci bir güvercin efsanesi daha vardır. İranlılar Ege bölgesini fethetmeye geldiğinde (M.Ö. 492) bir Pers gemisi Athos dağı sahilinde fırtınaya yakalanır ve gemi dağa çarpıp, parçalanarak batar. Gemi batarken gemiden bir güvercin sürüsü havalanır. Başlangıçta bu kuşların batan gemideki denizcilerin ruhları olduğunu düşünülür. Ancak gerçek daha farklıdır. Her güvercin gemideki denizcilerden birine aittir. Ve bu güvercinler onların evlerine acı haberi götürmekle görevlidirler. Güvercin, ayağına bağlı bir mektup olmadan evine dönerse geminin battığı ve sahibinin öldüğü anlaşılacaktır. O zamandan beri tek başına uçan bir güvercin, böyle acı bir haberin sembolü olarak hatırlanır. ´La Paloma´´ İspanyolca ?´güvercin´´ demektir. Güvercin ise ?´barış´´ motifidir. ?´La Paloma´´ isminde de bir İspanyol folk şarkısı vardır. La Paloma şarkısının teması da girişte anlattığım işte bu güvercin efsanesine dayanır. Bu şarkı Meksika´da çok popüler olmuş ve Meksikalı devrimcilerin dilinden düşmemiştir. İnsanoğlunun besteleyebildiği en güzel müziklerden birisi olmuştur. Her dinleyenin gönül telini tir tir titretmişir. İnsan dinlerken şarkıyı; üstüne yağmur yağmış, güneş vurmuş ve bir de üstüne sam yeli esmiş bir kar gibi ılgıt ılgıt erir, sonra da insanın zihnine takılmış bir plak gibi dönüüüüp durur? İspanyol müzisyen Sebgastian İradier´in 1863 yılında bestelendiği tahmin edilen bir eserdir La Paloma... Şarkı genellikle İspanyolca, Fransızca ve Almanca dillerinde söyleniyor... Tüm dünyada iki bin civarında yorumunun olduğu tahmin ediliyor. Her dilde farklı sözlerle söylenmiş? Her dilde farklı söylenirken her ses tonu şarkıya farklı etkiler bırakmış. Kiminde derin bir hüzün, kiminde ise neşe dile getirilmiş... La Paloma; Latin Amerika ülkelerinde özgürlüğün, aşkın ve kardeşliğin melodisi olmuş, Zanzibar´da düğün müziği olmuş, Romanya´da cenaze marşı, Meksika´da isyan şarkısı, Almanya´da gemici ağıtı olmuş... Ben Almancasını daha çok seviyorum; belki de anladığımdan, bu dile olan hâkimiyetimden, belki de Almancasındaki duygusal hüzünlü sözlerinden, belki de sadece Almanca sözlerinin girişte anlattığım güvercin efsanesini anlattığından? Almanca şarkı sözü özetle denizde bir gemide vedalaşmayı anlatır? Giden gelmeyecektir... ´´Hayat´´ der, ´´hayat, denizin üzerinde bir dalga gibi bir gider bir gelir.´´ der. Ve ´´Kim anlayabilir ki?´´ diye sorar... ?´Ve ben geri gelmezsem... ağlama´´ der... ´´Denizleri aşarak sana beyaz bir güvercin gelecek ve sana benim selamımı getirecek ve sana bu gidişten hiç dönüş olmayacağını bildirecek?´´ Tıpkı efsanedeki İranlı gemicilerin güvercinleri gibi? Almanca sözleri bana tam olarak Yahya Kemal Beyatlı´nın ?´Sessiz Gemi´´ isimli şiirini anımsatır. Sanatçı Hümeyra da çok güzel seslendirmişti ama keşke bu müziğe uyarlansaydı, sözleri de tam uyardı: ?´Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler; / Bilmez ki, giden sevgililer dönmeyecekler.´´ Alman gazeteci, yazar ve tarihçi olan Sigrid Faltin´in bu şarkıyı anlattığı ?´La Paloma´´ isimli bir de belgeseli var. Belgeselde üç kıtada geçen şarkının birçok ülkedeki yorumu ve şarkının o ülkedeki halka göre anlamı ve bir şarkının kültürel yaşamı nasıl etkilediğini ve dilden dile dolaşarak nasıl iki bin yoruma ulaştığını anlatılıyor. Bu belgeselde Meksika İmparatoru Maximilian´ın idam edilmeden önce en son isteğinin, La Paloma şarkısını dinlemek olduğu rivayet ediliyor... ´´Müzik evrenseldir´´ derler ya? Bu şarkı bu söze tam uyuyordur diye düşünüyorum. İnsanoğlunun besteleyebildiği en güzel müziklerden birisidir La Paloma? Aşağıda bağlantılarını verdiğim belli başlı yorumları dinlediğinizde sanırım bana hak verirsiniz diye düşünüyorum.... La Paloma; barış sembolü olan güvercin demekti... Dünya çapında bir özlemi anlatırdı; güvercin sembolünde birleşen barışı... Diktatörleri, muktedirleri, muhterisleri, iktidarları değiştirecekse artık müzik değiştirecektir. Ülkeye ve dünyaya barışı, adaleti, özgürlüğü getirecekse artık müzik getirecektir. İnsanları, kitleleri harekete geçirecekse artık müzik getirecektir. Siyasetle ilgilenenlere duyurulur. Benden söylemesi... Bugün pazar... Hem de yaz aylarının tam da ortasındaki bir pazar.... Nerede olursanız olun; ister tatilde olun, ister evde olun, hangi ruh halinde olursanız olun; ister karamsar olun, ister neşeli olun; aşağıda yazımın sonunda verdiğim bağlantılarını açtığınızda La Paloma´nın; akşama kadar, sabaha kadar, zamanınız olduğu kadar insanoğlunun besteleyebildiği en güzel müziklerden birisi olan bu müziği ta ki zihninizde takılmış bir plak gibi dönene kadar dinleme ihtiyacını duyacaksınız... Göreceksiniz, zamanınızı bu dünyanın gamını, kederini, pisliklerini düşünmeğe harcamaktansa, değil bu zamanı, dünyanın tüm bir zamanını bu şarkıya feda etmeye değer... Ve yine göreceksiniz ki Meksika İmparatoru Maximilian´ın idam edilmeden önce en son dileğinin La Paloma şarkısını dinlemek isteği boşuna değil... Şarkının Almanca versiyonunda söylendiği gibi; zaten ?´Giden gelmeyecektir...´´ ´´Hayat denizin üzerinde bir dalga gibi bir gider bir gelir.´´ ´´Kim anlayabilir ki?´´