Osman Aydoğan


Kul Nesimî


Türk halk edebiyatında iki tane Nesimî vardır. Genellikle bu iki Nesimî birbirine karıştırılır. Bunlardan birisi 14. yüzyılda Bağdat´ta doğmuş, Halep´te derisi yüzülerek öldürülmüş olan tasavvuf şairi Seyyid Nesimî´dir. Diğeri ise 17. yüzyılda yaşadığı sanılan ve yaşamı pek bilinmeyen Kul Nesimî´dir. Asıl adı Ali´dir. Mahlasını 14. yüzyılda yaşamış tasavvuf şairi Seyyid Nesîmî´ye olan sevgisi dolayısıyla aldığı tahmin edilmektedir. Nerede yaşadığı konusunda yeterli ve kesin bilgiler yoktur. Saz elde, keçe külah başında, dere tepe, köy kasaba dolaştığı tahmin edilen bir derviştir. Kul Nesimî´yi ve şiirlerini anlatan tek eser Cahit Öztelli´nin ?´Kul Nesimî´´ (Demos Yayınları, 2012) isimli eseridir. Kul Nesimî bir şiirinde tasavvuf şairi Seyyid Nesîmî´nin ölüm yılını ve tuttuğu yolu söylemek ister. Buna göre, Seyyid Nesîmî´nin ölüm yılına 264 katınca 1668 bulunur. Yani 17. yüzyılda yaşamıştır. İkiyiz altmış dört yıldan sonra Bu nazmile bunu ettim ben izhar. Kul Nesimî´nin asıl adının ?´Ali´´ olduğunu söylemiştim. Bunu şu şiirinden biliyoruz: Mahlasım Nesimî, ismim Ali´dir Bu çarh dönmektedir, sanmam halidir Şükür kalbim iman ile doludur Cürm´i isyanımız bileden beri Kul Nesimî bir şiirinde Yunus Emre´nin izleyicilerinden Hacım Sultan´a bağlı Sait Emre´nin soyundan geldiğini bildirir: Şükür Hakk´a iyd oldu Katarımız mezid oldu Ceddim Said Emre´dir Nesli de Said oldu Kul Nesimî´nin günümüzde en bilinen ve bestelenmiş üç şiiri vardır? Ben Melâmet Hırkasını Ben melâmet hırkasını kendim geydim eğnime Âr-ü nâmus şişesini taşa çaldım kime ne Gâh çıkarım gökyüzüne seyrederim âlemi Gâh inerim yeryüzüne seyreder âlem beni Gâh giderim medreseye ders okurum Hak için Gâh giderim meyhaneye dem çekerim ışk için Sofular haram demişler ışkımın şarabına Ben doldurur ben içerim günah benim kime ne Sofular secde ederler mescidin mihrabına Benim ol dost eşiğidir secdegâhım kime ne Nesîmî´ye sordular kim yârin ile hoş musun? Hoş olam yâ olmayayım ol yâr benim kime ne