Fenerle adam arayan filozof yani Diyojen´in ?Gerçek adamı´ aramak için gündüz fener yaktığını herkes bilir. Fenerle ne aradığını soranlara, onların dikkatini çekmiş olmanın hazzıyla; ?Adam arıyorum, adam!´ dermiş. Yani demek ister ki; ?Sureta adam çok,(yani, şeklen insana benzeyen çok) Fakat sirette adam yok. (yani, ahlaki ve manevi açıdan gerçek insan yok?)´ " Prof. Vahdettin Engin, ?II. Abdülhamid ve Dış Politika? (Yeditepe Yayınları, 2005) adlı eserinde de Abdülhamid´in kaht-ı rical eksikliğini anlattığı bir bölüm var? Kitabın bu bölümünde Japon İmparatoru´nun, İslamiyet´in muhtevasını, iman esaslarını, gayesini, felsefesini, ibadet kaidelerini izah edecek kudrette bir din heyetinin ülkesine gönderilmesini Sultan Abdülhamit´ten talep ettiğini yazıyor. Abdülhamid´in bu talep üzerine verdiği cevap kitapta şu şekilde verilir: ?Düşündüm ki, Japon İmparatorunun istediği Müslüman din âlimleri kendi ülkemizde olsa ve onları ben bulabilseydim, Japonlardan evvel kendi milletimin ve Halife, yani Peygamberimizin vekili olarak İslam âleminin istifadesini temin ederdim.´´ Osmanlı devlet adamı, diplomatı, çevirmen ve oyun yazarı, ilk Osmanlı Meclis-i Mebusanında İstanbul vekili ve bu meclisin başkanı, iki defa maarif nazırlığı (eğitim bakanı) ve iki defa başvekillik (sadrazamlık, başbakanlık) görevini yapan, 16 dil bilen bilimı adamıdı Ahmet Vefik Paşa da Osmanlının yaşadığı kaht-ı rical sorununu daha farkılı dile getirir? Ahmet Vefik Paşa´nın ilk Türkçe sözlüklerden birisi olan ?´Lehçe-i Osmanî´´ (Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000) isimli bir kitabı var. Ahmet Vefik paşa bu kitabında iyi bir siyasetçide ve iyi bir yöneticide şu sıfatları ararı; Muteber, mutedil, mu´tezim (azimli), mutena, mutlif (affedici), muvaffak, muvakkit, muzaffer, mübeccel (yüceltilmiş), mübeşşir (sevindirici haber veren), mücerreb (tecrübe edilmiş), müdebbir (tedbirli), müeyyit (sağlam), müfekkir (düşünen), müheyya (hazır). Hatta der ki kitabında Ahmet Vefik Paşa; ´´siyasetçi ve yöneticide ne kadar ?m´ harfi ile başlayan özellik varsa siyasetçi - yönetici o kadar mühim işler yapar.´´
