Kendisini methetmek haddimi aştığı için hakkında söylenenleri kısaca aktarıyorum: ?Onun çalışmalarını çıkarın, Osmanlı tarihinde hiçbir şey kalmaz.? Prof. Mark L. Stein ?Hoca, Fransızca yazar. İngilizce malum, Almanca en çetrefil metinleri hiç tercümansız ve hatasız okur. Chicago´dayken 50 yaşındaki Halil İnalcık eski Fiorentine metinleri okuyordu. Dil öğrenmeyi de ayrıca çok teşvik eder. Beni ?Fransızca, İtalyanca bilmeyen tarihçi olamaz´ diye adeta haşlamıştır.? Prof. İlber Ortaylı ?Bilgisinin çağları kapsayan genişliğine ve tarihin çeşitli alt dallarına hâkimiyetine hayranım. Onun bulunduğu konuma bizim alanda başka kimse sahip olamamıştır.? Prof. Suraiya Faroqhi ?Halil Bey, ABD bilim hayatına ve şahsi hayatımıza bir lütuftur. ? Prof. Howard Reed ?Bir tarihçi olarak hiçbir şekilde abartmadan söyleyebilirim ki, onun ders ve seminerlerinde aldığım düzinelerce sayfa not, sahip olduğum en değerli şeyler arasındadır.? Prof. Victor Ostapchuk "Zamanın büyük âlimleri vardır ama Halil İnalcık bütün zamanların büyük tarihçisidir." Bernard Lewis Kendisi ?Şeyh-ûl Müverrihîn? dir (Tarihçilerin Şeyhi), ´´Kutb-ûl Müverrihîn?dir (Tarihçilerin Kutbu). hocaların hocasıdır, Osmanlı tarihi duayenidir. İlber Ortaylı gibi bir tarihçi yanında el pençe divan dururdu. 20. yüzyıl sona ererken Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi (Cambridge International Biographical Center) Halil İnalcık´ı, dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında gösterir. Osmanlı İmparatorluğu tebaasına mensup olarak doğmuş olmaktan gurur duyan bir Osmanlı tarihçisidir. Mustafa Kemal´den ?´Halaskâr Gazi´´ diye bahsederdi. "Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve Vesikalar" (Türk Tarih Kurumu, 2014) isimli kitabı bana göre kendisinin en önemli eseridir. Eserlerini okumak tarihçi olmayan birisi için zor gelse de bu büyük zatı tanımak için Emine Çaykara´nın, tarihçi ile yaptığı ve kitap haline getirdiği söyleşiyi mutlaka okunması gereken bir eser olarak değerlendiririm. (Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık Kitabı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2005) Bir makalesinde Yusuf Has Hacib´in şu sözlerine yer verir: ?´Ülkeyi elde tutmak için çok asker ve ordu lâzımdır, askeri beslemek için de çok mal ve servete ihtiyaç vardır, bu malı elde etmek için halkın zengin olması gerektir, halkın zengin olması için de doğru kanunlar konulmalıdır. Bunlardan biri ihmal edilirse dördü de kalır. Dördü birden ihmal edilirse beylik çözülmeye yüz tutar.´´ Bir makalesinde de şunu yazar: "...ideal devletin dayandığı kilit kavram adâlettir." Bir yazısında da şu uyarıda bulunur: "Bu memlekete ve geleceğine güvenerek çok çalışmalı. Esas mesele fikir zenginliğidir. O yüzden ne olursa olsun fikir hürriyetini muhafaza etmek gerekiyor." Türkiye; Fuat Köprülü, Ömer Lütfi Barkan ve Tarık Zafer Tunaya´dan sonra bu büyük tarihçisini 25 Temmuz 2016 tarihinde kaybetti. Asaletin, bilginin, kültürün vücut bulmuş haliydi. Türk tarihinin kartalı, şahini idi? 1916 doğumlu ve Kırım Tatarlarındandı. Allah´tan rahmet diliyorum. Milletimizin başı sağolsun. Vefatından bu yana Osmanlı ve Türk tarihi yetim kalmıştır. Bu büyük zatın vefatıyla demirin tuncuna, tarihçinin fesli şarlatanlarına, kargalarına kaldık. Kılavuzu karga olanın da hali ortadadır? Görüyorsunuz işte?
