Osman Aydoğan


GUERNICA


Guernica, İspanya´nın Bask bölgesindeki küçük bir şehrin adıdır. Bu şehir İspanya iç savaşının kanlı bir bölümü olarak tarihte yerini alır. Bu şehir Cumhuriyetçilerle savaşan General Franco´ya yardıma gelen Nazi Almanya´sının uçakları tarafından üstelik pazarının kurulduğu gün olan 26 Nisan 1937 tarihinde bombalanır. Bombalamanın ardından bir de yangın bombalarıyla şehir ateşe verilir. 2000´e yakın insan ölür. Bu insanların çoğu pazara ürün getiren köylüler ve alışveriş yapmakta olan şehir halkıdır? Guernica bombardımanını Alman Luftwaffe kuvvetlerine bağlı "Condor Legion´´ ve faşist İtalyan yönetimine ait "Aviazione Legionaria´´ya ait uçaklar yaparlar. Saldırının askeri adı ?´Operation Rügen´´´dir? Bu katliamla beraber şehir birçok edebi yapıta da ilham kaynağı olur. Bunlardan birisi Avusturyalı yazar Hermann Kesten´in ?´Gernikalı Çocuklar´´ (Die Kinder von Gernika, 1939) (Sungur Yayınları) isimli yapıtında bombardımandan sağ çıkan, ama evlerini yitiren bir ailenin acıları genç Carlos´un ağzından çarpıcı bir biçemde anlatılır? Diğer bir edebi eser ise Amerikalı şair ve yazar Archibald MacLeish´in yazdığı ve Melih Cevdet Anday´ın Türkçeye çevirdiği ?´İspanyol Ölüsü´´ adındaki şiiridir... Bu şiiri yazımın sonunda veriyorum. Fakat bu şehrin ve bu katliamın asıl tanıtılması Picasso´nun bir tablosuyla olur? "Paris´te bulunan ve Hitler´in yeni savaş uçaklarının gücünü denemek amacıyla İspanya´da bir kenti bombaladığını radyodan duyan bir İspanyol´sanız ağlarsınız... Eğer bir ressamsanız resmedersiniz." Bu sözler Pablo Picasso´ya aittir? O sıralarda Paris´te yasayan Pablo Picasso ülkesinde ki bu olaylardan çok etkilenir ve kübist anlatımlarla, insan ve hayvan organlarının parçalanmış, iç içe girmiş resmini yapar... İşte Picasso´nun en önemli resimlerden biri olan bu eserin adı savaş karşıtlığının tüm dünyada sembolü haline gelmiş Guernicadır? Picasso´nun İspanya iç savaşını anlattığı bu tablo politikanın ve savaşın resimle aktarılmasının en muhteşem örneğidir. Resimde ne yanan binaların alevleri ne de akan kanların kırmızısı vardır. Resimde doğanın ne yeşili ne de mavisi vardır. Istırap içindeki insanları, ölümü, karmaşayı, yıkıntıları, alevleri, çaresizliği, yenilgiyi ve savaşın vahşetini, zulmünü, acımasızlığını, kaosunu, dehşetini ve hüznünü mükemmel bir şekilde yansıtan resimdir Guernica. Bu nedenle de siyah beyazdır Guernica. Sanat tarihinde gelmiş geçmiş en büyük savaş karşıtı resimdir Guernica? Tablo içinde bir sürü gizli imgeler vardır. İsviçreli psikiyatr, analitik psikolojinin kurucusu ve derinlik psikolojisinin Sigmund Freud ve Alfred Adler ile beraber üç büyük kurucusundan birisi olan Carl Gustav Jung, Picasso´nun resimlerinin içine gizlediği bu imgelerin birer yeraltı karakterleri olduğunu vurgular. Guernica tablosu, bütünü ve içine gizlenmiş imgeleriyle ölümün acımasızlığıyla başa çıkmak için gizemli bir güç kaynağı oluşturur.