Osman Aydoğan


Doları saldım çayıra

Tam da günümüzü anlatan bir şiir paylaşayım önce


Doları saldım çayıra

Tam da günümüzü anlatan bir şiir paylaşayım önce:

Doları saldım çayıra

Doları saldım çayıra
Halkı da Mevlâ kayıra 
Bu krizi hayıra 
Yoranın da avradını.

Münkir münâfıkın soyu
Yıktı harap etti köyü
Mezarına bir tas suyu
Dökenin de avradını.

Hem hırsızın hem yüzsüzün
Babası zengin dürzünün 
Bunların meyit namazın
Kılanın da avradını.

Biçare mazlum söz söyledi 
Cümle halkı dahleyledi 
Sorarlarsa kim söyledi 
Soranın da avradını.

Şimdi gelelim ''bu şiiri kim söyledi?'' kısmına... Siz sormadan ben söyleyeyim: Bu şiiri 16. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Kazak Abdal yazar.(*) Şimdi diyeceksiniz ki 16. yüzyılda ‘’dolar’’ mı vardı? Olmaz olur mu? Köyü yıkıp harap eden münkir münâfıkların, hem hırsız hem de yüzsüzlerin bulunduğu her yerde ve her zaman ‘’dolar’’ da olmuştur…

Peki, kimdir bu şiiri yazan Kazak Abdal?

Kazak Abdal

Kazak Abdal yaşamıyla ilgili yazılı bir bilgi olmayan usta halk ozanlarımızdandır. Romanya Türklerindendir. Bir şiirinde asıl adının "Ahmet" olduğunu söyler. Bektaşi tarikatından olduğu tahmin ediliyor. Hacı Bektaş Veli'ye yürekten bağılıdır. Şiirlerinde taşlama, mizah ve yergi vardır. Yerici -alaycı tutumu, güldürücü diliyle din tacirlerine, yalancılara, cahillere ses kalabalığı ile başkalarını susturmaya çalışanlara şiirlerinde sataşır, onların olumsuz yanlarını sergiler. Aslında şiirleri açıktır, yoruma gerek duymaz. Yerginin içinde gerçeği sunar. Kimlere çattığını açıkça söyler.

Balım Sultan diye bilinen ve Bektaşiliğin ikinci piri sayılan Balım Sultan'ın "giyinişini, yürüyüşünü övdüğüne" bakılarak 16. yüzyılda yaşadığı sanılıyor:

"Arslan gibi apıl apıl yürüyen
 Kendi özün hak sırrına bürüyen
 Kepeneğin yanı sıra yürüyen
 Mürsel baba oğlu Sultan Balım'dır."

Kazak Abdal'ın en çok bilinen şiiri ise ‘’Eşeği saldım çayıra’’ isimli şiiridir:

Eşeği saldım çayıra

Eşeği saldım çayıra
Otlaya karnın doyura
Gördüğü düşü hayıra
Yoranın da avradını.

Münkir münâfıkın soyu
Yıktı harap etti köyü
Mezarına bir tas suyu
Dökenin de avradını.

Müfsidin bir de gammazın
Malı vardır da yemezin
İkisin meyyit namazım
Kılanın da avradını.

Derince kazın kuyusun
İnim inim inilesin
Kefen dikmeye iğnesin
Verenin de avradını.

Dağdan tahta getirenin
Mezarına götürenin
Talkınını bitirenin
İmâmın da avradını.

Kazak Abdal söz söyledi
Cümle halkı dahleyledi
Sorarlarsa kim söyledi
Soranın da avradını.

Kazak Abdal'ı tanıtırken söylediğim gibi Kazak Abdal'ın aslında şiirleri açıktır, yoruma gerek duymaz. Yerginin içinde gerçeği sunar. Kimlere çattığını açıkça söyler. Kazak Abdal bu şiirini hem hırsız hem de yüzsüz olup köyü yıkıp harap eden münkir münâfıkların soyuna yazar...