Osman Aydoğan


Dil Bayramı´mızı kutlarken!... (18)


Örgütlerde müdahaleci ve denetleyici tavır; heves yitirir, hedef küçültür, özgüven sarsar? İlgisizlik, umursamamazlık, dikkat etmemek; en kötü zülümdür... Fark edilmek, hissedilmek ve önemsenmek acıyı önemli ölçüde hafifletir... Örgütlerde insanlar birbirilerine karşı sadece duygusal değil biyolojik düzeyde de yararlı olurlar? Başkalarının ne hissettiğini kaydedememek duygusal zekâ bakımından büyük bir eksiklik, insan olmak anlamında da trajik bir başarısızlıktır. İnsanlar nadiren duygularını kelimelere döker; çoğu kez başka ipuçları verirler. Çünkü duygusal mesajların yüzde doksanı ya da fazlası sözsüzdür. Başkalarının ne hissettiğini sezebilmenin anahtarı; ses tonu, mimikler, jestler, yüz ifadesi ve benzeri türden sözsüz ifadeleri okuyabilmektir. Duygusal gerçek aslında ne söylediğinde değil nasıl söylediğinde saklıdır. Kurumlarımız örgütlü sevgisizlik kurumları olmamalı? İyimser liderlerin ekip üyeleri kendilerini daha iyi hissederler... Çalışanlar arasında duygusal bağlar ne kadar güçlüyse işlerini yaparken o kadar şevkli, üretmen ve hoşnut olurlar? Yakınlık ön yargıyı azaltır? Duygular bulaşıcıdır? Duygular virüs gibi yayılır? İki insan etkileşimde bulunduğunda, ruh hali, duygularını daha güçlü ifade edebilenden daha edilgen olana doğru aktarılır? İyi ruh hali de kötü ruh hali de kendi kendini sürdürme eğilimindedir. İnsanlar kendilerini iyi hissettiklerinde bir durumun olumlu yanını görürler ve onun hakkında iyi şeyler anımsarlar. Kendilerini kötü hissettiklerindeyse olumsuzluğa odaklanırlar. İnsanlar en iyi işi kendilerini iyi hissettiklerinde çıkarırlar. Çünkü kendisini iyi hissettiğinde mükemmel olmayacak insan yoktur. İnsanları dinlemek sorunu çözmese de duygusal bakımdan yararlı olur? Satıhta hazine bulamazsınız. Herkesin bir derinliği vardır. O derinliğe inecek gücünüz, cesaretiniz ve sabrınız var mı? Kusursuzdur ya Tanrı, O´nu sevmek kolaydır. Zor olan hatasıyla sevabıyla fani insanları sevmektir. Duygusal dengesi bozulan kişiler hatırlayamaz, dikkatini toplayamaz, öğrenemez ya da zihin açıklığı ile karar veremez. Stres insanları aptallaştırır? Yaralar stres altında daha zor iyileşir? İnsanlara hükmetmeye çalışırsanız zaten yenilmiş sayılırsınız? Ne hissettiğinizi anında söylemezseniz engellenmiş hislerin yavaş yavaş birikmesine yol açarsınız? Sonra bir gün bu yüzden patlayıverirsiniz? Geri bildirim olmadan insanlar karanlıkta kalırlar? Birçok yönetici hayati önem taşıyan geribildirim sanatında ustalık gösteremez. Bu eksikliğin maliyeti büyüktür. Ne kadar bilirseniz bilin insanlar sizin kendilerini umursadığınızı bilmezlerse, onlar da sizin ne bildiğinizi umursamazlar. Basit bir ihmal kötü bir muameleden daha fazla zarar verir? Yöneticinin yanından ayrıldığınızda kendinizi daha iyi ve daha değerli hissediyorsanız, işte o yönetici kişi liderdir. Hastalıklı eleştiri (Harry Levinson) çok tehlikelidir. Eleştiriler gereği yapılabilecek şikâyetler olarak değil, kişisel saldırılar şeklinde dile getirilir; biraz nefret, biraz iğneleme ve biraz aşağılamaya karşılık önyargılı suçlamalar yapılır. Her ikisi de savunmacılığa, sorumluluktan kaçmaya ve nihayet araya duvar örmeğe ya da mağduriyet hissinden kaynaklanan bir pasif direnişe yol açar? Bu nedenle eleştiride belirleyici olun, ne iyidir, ne kötüdür açık olun, sorunu tam olarak belirtin, bir çözüm önerin, bizzat yapın, eleştiri ve övgü yüz yüze ve baş başayken yapıldığında etkilidir. Eleştiriye hedef olanlar; eleştiriyi kişisel bir saldırı olarak değil de işin nasıl daha iyi yapılabileceğine dair değerli bir bilgi olarak görmeli, sorumluluk almalı ve savunmaya geçmemelidirler?