Osman Aydoğan


Bursa Ulu Camii -2-


Bu fıkrada sağa sola atılacak mebzul miktarda taş vardır ama neyse biz mevzuyu dağıtmadan dönelim konumuza? ´´Vav´´ harfi Arapça´da ?´vâv´´ diye okunur ve Arap alfabesinin yirmi altıncı, Osmanlı alfabesinin ise yirmi dokuzuncu harfidir. Arapça ve Farsça sözcüklerin yazımında ?´vav´´ harfi v, o, ö, u, ü harflerinin bugün karşıladığı sesler için kullanılıyordu. Türkçe sözcüklerdeki o, ö, u, ü sesleriyse ?vav"la değil, harekeyle (zemme ya da ötre) gösteriliyordu. ?´Vav´´ harfi, aynı zamanda ebced hesabında 6 rakamına denk gelmektedir. (Ebced hesabı, alfabetik bir sayı sistemini kullanarak, kelimelerin sayısal değerinin hesaplanmasına denilmektedir.) Bu 6 rakamı ise imanın altı şartını işaret etmektedir. İki ?vav? yan yana geldiğinde ise, 66´ya tekabül eder. ?Allah? lafza-i celalinin müfredatı da 66´dır. Aynı şekilde ?Lâle ve Hilâl? de 66´ya tekabül etmektedir. Bazı Allah dostlarına göre, iki ?vav? Allah´ı sembolize eder. Çünkü ebced değerleri aynıdır. Hatta halk arasında "İşini 66´ya bağlamak´´ (Allah´a havale etmek) tabiri de buradan gelmektedir. Ancak Arapça´daki ?´vav´´ ile bilgi bu kadar değildir. Arapça´da ve Divan edebiyatında ´´vav´´ harfinin daha derin dînî, felsefi ve sanatsal anlamı vardır. Hazır ´´vav´´ harfiyle yola çıkmışken, Bursa Ulu Camii´ye de gelmeden bunlara da kısaca değinmek istiyorum... Divan edebiyatında ´´vav´´ harfi... Divan şiirinde harflerin yeri hiç şüphesiz çok büyüktür. Harfler Divan şiirinde aşkı, âşıkı ve mâşuku anlatmak ile mükelleftir. Bunu hem birbirleriyle olan temasları sonucu yazı şeklinde ortaya koyarlar, hem de her harfin sahip olduğu şekil aşkı, âşıkı ve mâşuku bize hatırlatır. Mesela ?´elif´´ harfi kendisinden sonra gelen hiçbir harfle birleşmediği için kesrete/çokluğa bulaşmamış olarak yorumlanır. Bu harf başlangıç harfidir ve Allah´ı sembolize eder. Başlangıç Allah olduğuna göre, her şey O´ndan sonradır. Divan edebiyatında başka bir harfimiz ise ´´sad´´dır. ?´Sad´´ harfi sevgilinin gözünü simgeler. Bu harfin noktalısı olan ?´dat´´ ise sevgilinin gözünün üstündeki ?´ben´´dir. ??Nun´´ harfi ise sevgilinin ebrularını yani kaşlarını simgeler. ?´Nun´´ harfi çok kavisli olduğundan kemanı andıran ebrular bu harfte vücud bulmuş gibidir. ?´Cim´´ harfi sevgilinin yanağıdır. ?´Cim´´ harfinin ortasındaki nokta ?´ben´´dir. Sevgilinin ağzı ?´mim´´dir. Çünkü sevgilinin ağzı ?´mim´´ harfinin yuvarlağı kadar küçüktür. ?´Mim´´, ´´yokluk´´ demektir. Dudak tasavvufta ´´yokluk´´ anlamındadır. Divan edebiyatında "vav" harfinin, sevgi ve vefaya delalet ettiği söylenir?