Bizler hep Fatih Sultan Mehmet´in İstanbul´u kuşattığında, surlar aşılmak üzere iken Bizans´ın ileri gelenlerinin Ayasofya´da toplanıp şehrin kuşatmadan nasıl kurtulacağını tartışmak yerine ?´Meleklerin cinsiyeti´´ni tartıştığını biliriz. Ancak konu bu kadar da basit değildir, daha derin, daha karmaşık ve daha vahimdir. Bu konuda Macar oyun yazarı Ferenc Herczeg (1853-1954)´un ?´Bizans´´ (Berikan Yayınevi, 2003) isimli bir çağı canlandırma bakımından Macar yazınının en iyi tarihsel tragedyası olarak adlandırılan çok güzel bir eseri vardır. Ferenc Herczeg; ?´Bizans´´ adlı oyununda tek bir güne, koca bir imparatorluğun son gününe, günün şafağıyla batışı arasına dünya ölçüsünde bir tarihsel tragedyayı sığdırır. Tanınmış Macar tarihçisi J. Horvath, Ferenc Herczeg üzerine yazdığı bir incelemesinde bu tragedyanın ana hatlarını şöyle anlatır: 29 Mayıs 1453. Bu, Bizans İmparatorluğunun çöktüğü gündür. Sultan Mehmet Bizans´ı kuşatmıştır; kentin alın yazısı artık bellidir. Bu kaçınılmaz tehlike karşısında kahramanlığa yükselen imparator Konstantin az sayıda, fakat kendisine bağlı kalan yabancı ücretli askerleriyle bütün gücünü harcayarak kuşatıcılara karşı koymaktadır. Ancak halkı ve Bizanslı askerleriyse korkak bir kayıtsızlık içinde başlarına geleceği beklemektedir. Devletin ileri gelenleri imparatorun kahramanlık taslayışıyla alay ederler. Onlar artık daha çok sultandan yanadırlar ve her şeyi ondan beklerler. İmparatoriçenin kendisi bile kadınlık silahlarıyla Fatih´e boyun eğdireceği düşlemiyle kendini avutmaktadır... Bütün bunlardan imparatorun haberi yoktur, o halkına güvenmekte, onun yurtseverliğine ve son tehlikenin onu kahraman yapacağına inanmaktadır. Onun için son anda büyük bir düş kırıklığına uğrar. Sultanın elçileri onun ve ardından gitmek isteyenlerin özgürce gidebileceğini bildirirler, fakat ona bağlı ancak iki kişi çıkar: Ücretli askerlerin sadık komutanıyla kendisine âşık olan Yunanlı kız Herma. Konstantin dehşet içinde gerçekle yüz yüze gelir ve Bizans´ı ölüme mahkûm eder: ?´Biz Tanrı´nın izniyle Bizans´ın son imparatoru Konstantin, dünyaya bildiririz ki, ulusumuzu mahkemeye çektik ve adalet adına Bizans´ı cellat satırıyla ölüme mahkûm eyledik. Edirneli Mehmet celladımız olsun.´´ Konstantin muharebede ölür. Bizans kan içinde yüzmektedir ve bu tarihsel kargaşada üzerlerine düşen onurlu görevi yerine getirmeyenler o kan denizi içinde imparatoriçeyle birlikte boğulurlar. O korkunç anlarda imparator: ?´Ölürsem" diyor, ´´Mezar taşıma şu sözler yazılsın: Bizans´ın son imparatoru burada yatıyor. Kör olduğu sürece yaşadı. Bir gün gözleri açılınca duyduğu tiksinti onu öldürdü.´´ Neyse gelelim oyundan bir sahneye. Fatih İstanbul´u kuşatmıştır, kent düşmek üzeredir. Oyunda bu sahne şöyle verilir: Başmabeyinci, İmparatoriçe´ye müjdeler: ?Paganlar hücuma geçeceklerken İmparatorumuzun yüzü sur üstünde görününce silahlarını ellerinden düşürmüşler!? Şair Lisander ?Halk şenlik yapıyor!? der. Krates açıklar: ?Türkler barış için yalvarıyorlar! Sultan´ın ordusunu veba kırıp geçiriyor! Sultanları Anadolu´ya çekilecekmiş.? Öğleye yakın bir haber gelir: ?Hıristiyan ordusunun önünde nur içinde bir yiğit görülmüş. Aziz Georgius olduğu sanılıyor. Belki de Kutsal Bakire´dir. Sevgili şehrini kurtarmaya gelmiş.? Ancak ayaküstü uydurulmuş bu masallar hiçbir şeye yaramaz: Yeniçeriler ne İmparatoru görünce şaşırırlar, ne de Sultan Mehmet Avrupa´yı terk eder. Veba değil, nezle bile yoktur Türk ordusunda. Yardıma ne Aziz Georgius ne de Kutsal Bakire gelir. Sonuçta Bizans düşer! Aslında günümüzde de ülkemizdeki durum Herczeg´in anlattığı gibidir; Ekonomi yavaşlamış? Yatırımlar yok, imalat sanayi durma noktasına gelmiş, işsizlik tavan yapmış, yabancı sermaye gelmediği gibi kaçmaya başlamış? Dost, müttefik ülke kalmamış... Turist yok... Dolar 3.5´u geçmiş. İçeride parasal disiplin yok, kamu harcamaları artmış, devlet şişmiş, örtülü ödeneklerin haddi hesabı yok, Sayıştay denetimi yok, parlamento denetimi yok? İlim yok, irfan yok, bilim yok, sanat yok, edebiyat yok, felsefe yok... Ne var? Bu sorunları gidermek için çare olarak ne var? Çare yerine, anlamsız ve bu sorunlara çare olmayacak olan bir anayasa değişikliği referandumu var. İçeride çatışma, dışarıda savaş var... Eğitimde Orta Çağa gidiş var... Kof bir gurur var, boş bir böbürlenme var, kabadayılık var, külhanbeyliği var, içi boş, bomboş söylemler var? Sultan´ı Hz. Peygamber ile özdeşleştirecek söylemler var, yedi düveli dize getirmiş ´´Dünya Lideri´´ söylemleri var... Sanaldan bir efsane var... Haksızlık, hukuksuzluk, adaletsizlik, kanunsuzluk var, kanunları hiçe sayan kurumlar var... Ve yaşanan bu durumun Herczeg´in ?´Bizans´´ oyunundaki Bizanslılardan hiçbir farkı yok... Daha basitçe söylersek, kuşatma altındaki Bizans´ta ?´Meleklerin cinsiyeti´´ni tartışmaktan hiçbir farkı yok... Hani Herczeg´in ?´Bizans´´ oyununda son Bizans İmparatoru demişti ya; ?´Ölürsem, mezar taşıma şu sözler yazılsın: Bizans´ın son imparatoru burada yatıyor. Kör olduğu sürece yaşadı. Bir gün gözleri açılınca duyduğu tiksinti onu öldürdü.´´ Bu toprakların kaderidir herhalde; bu toprakların sultanları hep kör olurlar, kör oldukları sürece yaşarlar ve bir gün gözleri açılınca da duydukları tiksintiden de ölürler.
