Osman Aydoğan


Bilmemek bilmekten iyidir. Düşünmeden yaşayalım Mârâ.


Kıymeti, değeri, derinliği ve zenginliği yaşarken ?belki de hâlen - anlaşılmayan- ve ?´Garip Akımı´´ içerisinde bir garip kalmış bir şairimiz var: Asaf Hâled Çelebi? Asaf Hâled Çelebi´nin de güzel bir şiiri var: ?´Mâra´´ Birçok dilde (mesela Arapçada) ?kadın? anlamına gelen Mâra, Budizm´de Buda´yı baştan çıkarmaya çalışan, dünyevi güzellikleri simgeleyen kadının da adıdır. 15´inci yüzyılda yaşamış, Trabzon imparatoriçesinin yeğeni, II. Murat´ın haremine girmiş, Bizans imparatorunun evlenmeye çalıştığı ama başaramadığı zengin bir kişidir Mâra aynı zamanda... Mâra´yı bazı kaynaklar da Sırp asıllı yapar. Yorgos Leonardos´un ?´Hırıstiyan Sultan Mâra´´ (İnkılap Kitapevi, 2004) isimli tarihi romanı bir kişisel maceranın sürükleyiciliği çerçevesinde ortaçağ Balkanlar´ını canlandırır. Sırbistan hükümdarının kızı, II. Murad´ın eşi, Fatih Mehmed´in saygıdeğer analığı ve neredeyse son Bizans İmparatoru Konstantin Paleologos´un eşi olacak olan Mâra Brankoviç Komnenos´tur Mâra. 15´inci yüzyılda Güneydoğu Avrupa´nın tarihine yeni bir yön veren bu olaylar kitabın sayfalarında yeniden canlanır. Sırp kralı Brankoviç´in kızı Osmanlılar arasında çok ünlü olmuş, Fatih ondan anamız diye söz etmiştir. Bazı kaynaklarda Mâra sultan diye geçmiştir. Fatih Sultan Mehmed bu saygıdeğer analığına Balkanlarda ?´Küçük Ayasofya´´ diye bir yer alır ve bu konuda (halen Topkapı Sarayı´nın arşivinde bulunan) bir de ferman çıkarır. Fatih Sultan Mehmet fermanda saygıdeğer analığına ?´anam Despina´´ diye hitap eder... Fatih´in karısı Gülbahar Hatun da Hristiyan´dır, hiçbir zaman da dönmemiştir İslam´a. Hristiyan olarak da defnedilir. Fetihten sonra Papa, Fatih Sultan Mehmed´e bir mektup yazar ve der ki mektubunda Papa Fatih´e: ?´Hristiyanlığı seçin! Sizi Doğu Roma imparatoru olarak selamlayalım.? Zaten Fatih Sultan Mehmed´in resmi unvanı da ?Kayser-i Rum? yani ?Romalı Sezar?dır. Çoğu Batılı tarihçiler de Fatih´ten III. Roma İmparatoru olarak bahsederler. Viyana Üniversitesi Tarih Bölümü hocalarından özel sohbetlerimde çok duydum bu sözü? Görüşlerine pek katılmasam da tarihçi Erdoğan Aydın´ın ?´Fetih ve Fatih´´ (Kırmızı Yayınları, 2012) diye bir kitabı var... Yazar bu kitabında Fatih´in Anadolu´da döktüğü kanların Balkanlarda döktüğünden çok daha fazla olduğunu yazar. Anadolu´daki Germiyanoğulları, Menteşoğulları, Aydınoğulları, Karamanoğulları devletlerini kim yok etti sanıyorsunuz? Avrupa mı, Batı mı yok etti bu devletleri? Bu devletleri yok eden Osmanlı idi? Hele hele Karamanoğlu Devletine diz çöktürmek için Osmanlının Anadolu´da döktüğü kanın haddi hesabı yoktur? Fatih Sultan Mehmed, fetihten sonra Türk ve Müslüman Çandarlı´yı idam ettirip yerine bir Rum´u getirir. Yine Fatih savaşta öldürdüğü imparatorun iki yeğenini de vezir yapar... Yakup Paşa ve Musa Paşa´nın kimler olduğunu biliyor musunuz? Davut Paşa, Zağnos Paşa kimlerdi sanıyorsunuz? Bilir miydiniz ki Şehzade Orhan (2. Sultan Orhan) Bizanslı bir imparatorun damadıydı. Ve Konstantiniyye surlarını savunanlar arasında 600 askeriyle Şehzade Orhan da vardı! Fatih Sultan Mehmed başta Arapça ve Farsça olmak üzere yedi dil bilirdi. Fatih´in Latinceyi anadili gibi konuştuğu ve Homeros´u aslından okuduğu rivayet edilir. Fatih, bir divan tertip edecek kadar güçlü bir şairdi ve huzurunda Gazali ve İbn´i Rüşd´ün fikirlerini tartıştıracak kadar felsefeye meraklı idi? Fatih ayrıca İstanbul kuşatması sırasında yeni döktürülen topların balistik hesaplarını yapacak seviyede de mühendislik bilgisine sahipti. Fatih, Gutenberg´in matbaasında basılan bazı kitapları Avrupa´dan getirtip bu kitapları okuyup çevirterek İstanbul´da büyük bir kütüphane kurar.