Osman Aydoğan


Adam olmak...


Rudyard Kipling (1865-1936), İngiliz şair, roman ve hikâye yazarıdır. Hindistan´da doğar. İngiltere´deki öğreniminden sonra yeniden Hindistan´a döner. Gazeteciliğe başlar, hikâye, roman ve şiirleriyle üne kavuşur. İngiltere´ye yeniden dönüşünde yayımladığı kitaplarıyla ününü artırır. Şiir ve romanlarının yanında zamanın en usta hikâyecisi olarak tanınan Kipling´in Hindistan eserlerinin kaynağı olur. Toplum yaşamını, din ve töreleri eserlerinde ustalıkla işler. İngiliz milliyetçisidir. Sömürgeciliği savunur. İngiliz dilini ustalıkla kullanması, Hindistan´daki hayatı yazılarında konu alması, romantizmle, realizmi birleştirmeyi başarması ona 1907 yılındaki Nobel edebiyat ödülünü kazandırır. Nobel Edebiyat Ödülleri Komitesi ona layık görülen ödüle şu gerekçeyi sunar: "Bu dünyaca ünlü yazarın eserlerine karakterize; güçlü gözlem, orijinal betimleme yeteneği, taze fikirleri ve olağanüstü anlatı yeteneği nedeniyle." Zaten şu söz de ona ait: ?´Kelimeler insanlık tarafından kullanılan en güçlü ilaçtır.´´ Bu sözünü teyit edercesine aşağıdaki sözlerin de sahibidir: "Gerçek adam her kadını fethedebilen değil, aynı kadını defalarca fethedebilendir." "Tanrı her yere yetişemiyordu ve bu yüzden anneleri yarattı." ?Doğu Doğu´dur. Batı da Batı... Ve bu ikisi hiçbir zaman birleşmeyecektir.? "Altı dürüst hizmetkârım vardı, bütün bildiklerimi bana öğreten onlardı. İsimleri: Ne, neden, ne zaman, nasıl, nerede, kim?" Bizim bildiğimiz en önemli şiiri ?´If-´´ şiiridir. Kipling bu şiirini 1. Dünya Savaşında kaybettiği oğlu için yazar. Şiir ilk olarak 1910 yılında Kipling´in kısa hikâyeleri ve şiirlerinden oluşan kitabında (Rewards and Fairiesin) yayınlanır... Bu şiir Britanya´da en sevilen şiirlerinin seçildiği oylamalarda sık sık en çok sevilen şiir seçilir... BBC´nin The Book Worm programında İngiltere´nin İngiltere´nin en gözde şiiri olarak yorumlanır. Atatürk´ün ´´Gençliğe Hitabesi´´ bizde ne anlama geliyorsa Kipling´in bu şiiri de Britanya´da odur... Tarihçi Halil Berktay´a göre Kipling şiirde, Kraliçe Viktorya döneminin stoik değerleri ve davranış kodlarını sıralar. Bu kodlar şunlardır: ?Sükûnet, soğukkanlılık, sabır, dürüstlük, kin gütmemek, böbürlenmemek, hayal kurmak ama hayallerine kapılmamak, düşünmek ama düşüncelerini saplantıya dönüştürmemek, risk almak ama kaybedince kılını bile kıpırdatmamak, felâketlerden yılmamak, başarıdan başı dönmemek. Ne pahasına olursa olsun dayanma iradesi, düşmanlarından korkmamak, dostlarına fazla güvenmemek. Aşırılıklardan kaçınmak, dengeli olmak, duygularını belli etmemek.? Şiir, dünya çapında 27 dile çevrilir, insanlara ilham kaynağı olur, kartlara basılır, ceplerde taşınır, ofislere, salonlara, yatak odalarına asılır. Şiirin, "If you can meet with Triumph and Disaster and treat those two impostors just the same" (Ne kazandım diye sevinir, ne yıkıldım diye yerinir İkisine de vermeyebilirsen değer) mısrası dünyanın en önemli tenis turnuvaları arasında yer alan Wimbledon´ın düzenlendiği Merkez Kort´ta oyuncuların giriş kapısında yazılıdır. Ayrıca şiir İsviçreli tenisçi Roger Federer ve İspanyol tenisçi Rafael Nadal´in karşılaştığı 2008 yılı Wimbledon Finali´nin tanıtım videosunda kullanılır. Bu şiir Türkçeye eski başbakanlarından Bülent Ecevit tarafından "Adam olmak" ismiyle, yazar ve hitabet sanatçısı Nejat Muallimoğlu tarafından da ?´Eğer´´ ismiyle tercümesi yapılır... Her iki tercümeyi ve şiirin orijinalini yazımın sonunda veriyorum... (12 Eylül yönetimi tarafından 1981 yılında Ecevit´in ?´Arayış´´ dergisindeki yazıları yasaklanır ve dergideki görevlerine son verilir. Bu nedenle, dergide yayımlanması düşünülen ve yasaklar kapsamına girdiğinden dergiden son dakikada çıkarılan yazı yerine Ecevit´in yıllar önce Kipling´ten ?´Adam olmak? başlığıyla çevirdiği şiiri yayımlanır. Ancak çevirinin kimi kast ettiği veya neden yayımlandığı hususunda vehme kapılan yönetim tarafından söz konusu derginin yazı işleri müdürü sorgulanır ve dergi 1982´de de kapatılır.) ´´Şiir yazılan toplumda asla umut kesilmez? derdi Ceyhun Atuf Kansu... Ben de benzer şekilde derim ki: ´´Şiir okuyan toplumda asla umut kesilmez.? Bu şiiri okumaya, anlamaya ve içselleştirmeye her zamankinden daha fazla ihtiyacımız var diye düşünüyorum.