Buğday fiyatı son 10 yılın zirvesinde

Kayseri Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Recep Bağlamış, pandemi kaynaklı artan talep, üretici ülkelerin ihracatı kısıtlaması, kuraklık ve artan kur nedeniyle, sadece son bir yılda Türkiye’deki buğday, fiyatını 2 bin 250 TL’den 4 bin 500 TL’nin üzerine taşıdığını belirterek, “Buğday, insan beslenmesindeki unlu mamuller, makarna ve bulgur gibi en temel besinlerin ham maddesidir. Dolayısıyla, diğer tarımsal ürünlere göre daha hayati öneme sahiptir. Bu nedenle dünyada COVID-19 salgınında buğday ürünlerine talep, görülmemiş şekilde artmıştır” dedi.

Başkan Bağlamış, Türkiye’de 2021 yılında 20,5 milyon ton olan buğday üretiminin, 2022 yılında 19 milyon tona düşmesinin beklendiğini, İhtiyacın 20 milyon ton olduğunu, bu sebeple fiyatta ’yukarı’ baskının devamının öngörüldüğünü ifade etti. TÜİK verilerine göre; Türkiye buğday ekim alanı 2020/21 üretim sezonu itibariyle, dünya buğday ekim alanının yüzde 3,2’sini oluşturduğunu belirten Başkan Bağlamış, “Bu alan aynı zamanda Türkiye’de toplam ekilen tahıl alanının yüzde 44’ünü teşkil etmektedir. 2020/21 üretim sezonu itibariyle Türkiye buğday ekim alanı 69,2 milyon hektar. Bu alanın yüzde 42’sini oluşturan ilk 10 il sırasıyla; Konya, Şanlıurfa, Ankara, Diyarbakır, Yozgat, Sivas, Tekirdağ, Çorum, Kayseri ve Mardin şeklinde sıralanıyor. Buğday üretiminde 2020/21 sezonunda, bir önceki yıla göre ekim alanında yüzde 1,0 artış, verimde ise yüzde 6,6’lık artış yaşandı.
Ekim alanı ve verimdeki artışa bağlı olarak buğday üretimi 2020/21 üretim sezonunda yüzde 7,9 artarak 20,5 milyon ton oldu. Son iklim şartlarının 2020/21 üretim sezonuna göre daha elverişsiz geçmesi ve verimde yaşanan azalış ile birlikte, 2021/22 üretim sezonunda buğday üretimi 19 milyon ton olarak tahmin edilmektedir” dedi.

Türkiye’de fiyatlara bakıldığında, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 2021 ürünü ekmeklik buğday alım fiyatı, 17 Mayıs 2021’de ton başına 2 bin 250 lira olarak açıkladığını belirten Bağlamış, "Bu fiyat, o gün 269 dolara denk geliyordu. Dolar da 8,36 liraydı. O günden Aralık 2021’e kadar geçen süreçte, Türkiye’nin kullandığı buğdayın tonu döviz bazında yaklaşık 100 dolar arttı. Aralık ayı başındaki kur ile hesaplandığında, buğdayın tonu 4.500 liranın üzerine çıktı. Ekmeklik buğday fiyatının tonu, bir ara 5 bin liradan işlem gördü. Böylece buğdayın fiyatı, sadece 7 ayda, TMO’nun alım fiyatının iki katından da yüksek bir seviyeye ulaşmış oldu. Bu sebeple Türkiye’de ekmek ve makarna başta olmak üzere bütün unlu mamullere arka arkaya zam geldi. Toprak Mahsulleri Ofisinin kasım sonunda yaptığı 385 bin ton ekmeklik buğday ithalatı ihalesinde de ton fiyatı, 395 dolar sınırına kadar dayandı. İhracatçı ülkeler de kısıtlamaya giderek kendi tedbirlerini alıyor. Fiyatların "daha da artacağı" korkusuyla "stokçuluk" faaliyetlerinde artış yaşanıyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre; Türkiye’de uzun yıllar ekim-kasım yağışları 107,7 milimetre ölçüldü. 2021’in bu iki aylık döneminde ise 76,2 milimetre yağış düştü. Gübre fiyatlarında da son bir yılda yaşanan yaklaşık dört katlık artış, tarlalara daha az gübre atılmasına sebep oldu. Bütün bu faktörler, Türkiye’de 2022 yılında buğday veriminin bir miktar daha gerileyeceğini göstermektedir” diye konuştu.