YÖK Başkanı Özvar: "Performansa göre araştırma üniversitelerine kaynak tahsis edilecek"

Erciyes Üniversitesi’nin (ERÜ) ev sahipliğinde düzenlenen Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı’nda konuşan Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, "Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından her yıl yapılan performans değerlendirmesi sonuçlarına göre Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından araştırma üniversitelerine kaynak tahsis edilecektir" dedi.
Erciyes Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı, Erciyes Kültür Merkezi’nde başladı. Programın açılış konuşmasını yapan ERÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış, araştırma üniversitelerinde çalışmaların başarısı ve sürdürülebilirliği açısından desteklerin kritik öneme sahip olduğunu belirterek, "Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının ’Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı’ ile araştırma üniversitesi ilan edilen 20 devlet ve 3 vakıf üniversitemiz eğitim-öğretim, araştırma geliştirme ve toplumsal hizmet faaliyetlerini yoğun ve etkin bir şekilde devam ettirmektedirler. Araştırma üniversitelerinin araştırma ve inovasyon ekosistemini destekleyecek yeni bilgi ve teknolojilerinin geliştirilmesi, alanında yetkin uzmanlar, bilim insanları ve araştırmacıların yetiştirilmesi, misyonları çerçevesinde üstlenmiş oldukları öncü rol ve sorumlulukları çerçevesindeki çalışmaları, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından desteklenmektedir. Çalışmalarımızın başarısı ve sürdürülebilirliği açısından bu destekler bizler için kritik öneme sahiptir. 17 Mart 2022 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı arasında imzalanan ’Araştırma Üniversiteleri Destek Programı İşbirliği Protokolü’ ile araştırma üniversitelerine her yıl performansa dayalı kaynak aktarımı yapılacak olması, araştırma üniversitelerimizin yönetimlerini ve araştırmacılarımızı teşvik ve motive edecek, uluslararası rekabet gücümüzü artıracaktır. Araştırma üniversitelerinin 11. Kalkınma Planı’nda yer alan öncelikli alanlarla eşleştirilmesi yapılmıştı. Üniversitelerimiz bu eşleştirmeler çerçevesinde planlamalarını yapmakta ve bu alanlara dönük proje çalışmalarını hayata geçirmektedirler. II. proje çağrı süresi 14 Şubat 2022’de sona eren ve araştırma üniversiteleri için önemli destek programı olan ’1004- Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı’ ile araştırma üniversitelerimiz, bu öncelikli alanlarda proje önerilerini sunmuşlardır. Bir önceki çağrıda olduğu gibi bu çağrıda da üniversitelerimiz birbirleriyle olan işbirliklerini güçlendirme ve yeni işbirliği oluşturma fırsatı bulmuşlardır. Erciyes Üniversitesi olarak biz de 1004 proje önerimiz ile araştırma üniversitelerimizden Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesi ile işbirliği yapma ve birlikte çalışma imkanı bulduk. Yükseköğretim Kurul Başkanlığı, 23 araştırma üniversitemizin 11. Kalkınma Planı’nda yer alan öncelikli alanların yanı sıra yetkin oldukları sağlık, ileri teknoloji ve sosyal bilimler alanlarıyla da eşleştirilmeleri çalışmasını yapmıştır. Kalkınma planında yer alan öncelikli alanlara ilaveten yetkin olduğumuz sağlık, ileri teknoloji ve sosyal bilimler alanlarındaki eşleştirmelerle araştırma destek faaliyetlerimizin artması ve daha etkin çıktıların üretilmesi sağlanmış olacaktır" dedi.

"Üniversitelerimizin nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinde ve bilgi ve teknoloji birikiminin oluşturulmasında öncü birer kurum olmalarını arzu ediyoruz"
Programa katılan YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar ise, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hem üniversitelerin kalitesi hem de uluslararası rekabet gücünü artırmak için yükseköğretime yönelik mali destek programlarını zenginleştirdiğini ifade etti. Yükseköğretim kurumlarının Türkiye’nin kalkınma hedefleri doğrultusunda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinde, bilgi ve teknoloji birikiminin oluşturulmasında öncü birer kurum olmalarını arzu ettiklerinin altını çizen Özvar, "Türkiye Cumhuriyeti; ülkenin insan kaynağının niteliğini artırmak ve genç nüfusla birlikte artan yükseköğretim talebine karşılık vermek için son yıllarda yükseköğretime yurt sathında erişilebilir kılmıştır. Dahası Türkiye, öncelikli hedefleri bakımından nitelikli bilgi üretmek ve bunun ekonomik getirilerini güvence altına almak istemektedir. Ülkemizde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu irade ile hem üniversitelerin kalitesini hem de uluslararası rekabet gücünü artırmak için yükseköğretime yönelik mali destek programlarını zenginleştirmiştir. Yükseköğretim sisteminde özellikle 2006 yılı sonrasında yaşanan genişlemeye paralel olarak yükseköğretim kurumları arasında gittikçe daha görünür olan bir farklılaşma söz konusu olmuştur. Bu fiili farklılaşmayı daha sistematik hale getirmek ve kaynakları daha verimli kullanmak için yükseköğretim kurumlarımızın misyon farklılaşmasını tutarlı bir şekilde özümsemelerini ve bu çerçevede faaliyet göstermelerini özellikle önemsiyoruz. Böylece üniversitelerimizin Türkiye’nin kalkınma hedefleri doğrultusunda nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinde ve bilgi ve teknoloji birikiminin oluşturulmasında öncü birer kurum olmalarını arzu ediyoruz. Bu vasıflarıyla da küresel bilgi toplumunun saygın bir üyesi haline gelebileceğine inanıyoruz. Yükseköğretim Kurulu tarafından başlatılan Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı’na ilişkin yeni vizyonumuzu 13 Aralık 2021 tarihinde gerçekleştirdiğimiz toplantıda sizlerle ve kamuoyu ile paylaşmıştık. Yine bu toplantımızda yapılan değerlendirmeler sonucunda belirlenen 20’si devlet, 3’ü de vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 23 üniversitemizi araştırma üniversitesi olarak ilan etmiştik. Araştırma üniversitesi etiketi almaya hak kazanmış olan tüm üniversitelerimizi bir kez daha buradan tebrik etmek isterim" ifadelerini kullandı.

"Performans değerlendirmesi sonuçlarına göre araştırma üniversitelerine kaynak tahsis edilecek"
Araştırma üniversitelerinin her yıl performans değerlendirmesi sonuçlarına göre Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından kaynak tahsis edileceğini sözlerine ekleyen Özvar, "Kalkınma planlarında yükseköğretim kurumlarına ilişkin yer alan hedefler bizim için önem arz etmektedir. Bu çerçevede, üniversitelerin yüksek katma değerli çıktılar üretimini desteklemek ve kapasitelerini geliştirmek için gayret sarf ediyor ve ülkemizin ihtiyaçlarını gözetiyoruz. 11. Kalkınma Planında yer alan şu madde bizim için özellikle önemlidir: ’Araştırma üniversiteleri yetkinlikleri dikkate alınarak öncelikli sektörlerle eşleştirilecek, belirlenen hedeflere ulaşmak için oluşturulan projelere dayalı iş modelleri uygulamaya konulacak ve bu işbirlikleri desteklenecektir’. 13 Aralık 2021 tarihindeki toplantıyı takiben geçirdiğimiz süre içerisinde, bu planındaki hedefleri gerçekleştirmek için ilgili kurumlarımız ve üniversitelerimizle yürüttüğümüz istişareler neticesinde, programa yeni dahil olan araştırma üniversitelerinin öncelikli alanlarla eşleştirilmeleri tamamlanmıştır. Ayrıca programda 23 Araştırma Üniversitemizin 11. Kalkınma Planında yer alan öncelikli alanların yanı sıra yetkin oldukları sağlık, ileri teknoloji ve sosyal bilimler alanlarıyla da eşleştirilmeleri sizlerle yapılan istişareler sonucunda olgunlaştırılmıştır. Üniversitelerimizden aldığımız öz değerlendirme raporları ve üniversitelerimizin resmi websitelerinden paylaştıkları verileri incelediğimizde, araştırma ligindeki üniversitelerimizin yarısında sözünü ettiğim veriye dayalı stratejik yönetimin önemli bir bileşeni olan araştırma yönetimi politikasına dair bir belgeye rastlamadık. Araştırmacıların yıllık performanslarını ölçmeye ve iyileştirmeye matuf uygulama ve süreçlerin ilan edildiği üniversite sayımızın da çok olmadığını eklemeliyim. Bütün bunlara rağmen kısa zaman içinde üniversitelerimiz bu zorlukların üstesinden gelmeyi başaracaktır. Rekabet, işbirliğini dışlamaz, sözünü ettiğim konularda mesafe kat etmiş üniversitelerimizin gelişimini sürdürenlerle bir dayanışma içinde yardımlaşmalarını beklemekteyiz. Tüm bu çalışmaların yanında, programda üniversitelerin araştırma kapasitelerinin artırılmasına yönelik özel destek programları sağlanması konusunda, bildiğiniz gibi Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığımızla çeşitli görüşmeler gerçekleştirdik. Nitekim bu verimli görüşmeler sonucunda, 17 Mart 2022 tarihinde YÖK’te Strateji ve Bütçe Başkanımızla imzaladığımız protokolle Araştırma Üniversiteleri Destek Programını hayata geçirme yolunda ilk adımı atmış olduk. Bu vesileyle, bir kez daha araştırma üniversitelerine sağlamış olduğu cömert destekler dolayısıyla Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a üniversiteler adına teşekkür etmek isterim. Bu adımın özellikle araştırma üniversiteleri niyet ve girişimlerin de doğrudan hayata geçirildiği bir uygulama olması açısından önemini vurgulamak gerekiyor. Hayırlı olmasını diliyorum. Araştırma Üniversiteleri Destek Programı çerçevesinde, bu yıldan geçerli olmak üzere, yıllık olarak, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından her yıl yapılan performans değerlendirmesi sonuçlarına göre, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından araştırma üniversitelerine kaynak tahsis edilecektir. Burada bu desteğin konusunda üniversitelerimizin benimsemesini beklediğimiz bir yaklaşımı da ifade etmemiz hayati önem arz etmektedir. Öncelikle bu desteğin, araştırma üniversitelerimizce sadece bir araştırma desteği olarak algılanması ve kapasitelerini bu destekle sınırlandırmalarını doğru bulmuyoruz. Bizim beklentimiz, üniversitelerimizin bu desteği, sahip oldukları araştırma kapasitelerini geliştirmek için sağlanan itici bir güç olarak algılamalarıdır. Diğer bir ifade ile, araştırma üniversitelerimizden beklentimiz, sadece devletten gelen bu destek için birbirleriyle rekabet etmeleri değildir. Kurumlarımızın potansiyellerini daha da ileri götürerek finansal kaynaklarını çeşitlendirip kendi araştırma merkezlerini daha da aktif hale getirmelerini istiyoruz. Yani, üniversitelerimiz ancak kaynak çeşitliliğini sağlayabilirlerse kendi ayakları üzerinde durabilir, kurumsal kapasitelerini daha da güçlendirebilir ve dünyadaki eşdeğerleriyle yarışabilirler" şeklinde konuştu.

"Araştırma üniversiteleri ulusal ve uluslararası çapta lider araştırmacılar yetiştirebilmelidir"
Araştırma üniversitelerini yakından ilgilendiren önemli mevzuat düzenlemelerinin müjdelerini yakında paylaşacaklarını kaydeden YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, "Araştırma üniversitelerimiz özgün vizyonlar inşa edebilmeliler. Bu sayede araştırma kültürünü yaygınlaştırabilmeli, gerek endüstriyel, gerek kamusal ortaklarının ve genel anlamda toplumdaki tüm paydaşlarının sorunlarına ve beklentilerine araştırma odaklı girişimci çözümler arayabilmeli ve nihayet ulusal ve uluslararası çapta lider araştırmacılar yetiştirebilmelidir. Bu son nokta siz seçkin kurumlarımızdan dünden bugün daha çok beklediğimiz gayretlerden biridir. Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma (BAP) Yönetmeliği’nde gerçekleştirdiğimiz ve yakında ilan edeceğimiz değişiklikle Araştırma Üniversiteleri Destek Programı çerçevesinde aktarılan kaynağın kullanımına ilişkin getirdiğimiz önemli bir esnekliğin müjdesini de bu vesile ile ilk kez sizlerle paylaşmak isterim. Program çerçevesinde sağlanan ödeneğin etkin kullanımı, uygulama süreç ve sonuçlarına ilişkin izleme ve değerlendirme YÖK tarafından yapılacak ve buna ilişkin raporlama hazırlanarak Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile paylaşılacaktır. Destek programının işleyişine ilişkin Usul ve Esaslar da Strateji ve Bütçe Başkanlığımız ile koordinasyon içerisinde ayrıca YÖK tarafından hazırlanmakta olup yakın zamanda tamamlanmış olacaktır. Araştırma üniversitelerimizi de yakından ilgilendiren bir başka düzenleme de norm kadro ile ilgilidir. 3 Mart 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle yaptığımız değişiklikle, tüm üniversitelerde norm kadroya ilişkin bir esneklik getirmekle birlikte araştırma üniversitelerindeki unvanlar için getirilen oran sınırlamasını kaldırarak önemli bir rahatlama sağladık. Önümüzdeki günlerde özellikle araştırma üniversitelerimizi yakından ilgilendiren önemli mevzuat düzenlemelerinin müjdelerini de sizlerle paylaşacağız" dedi.

"Turkovac göğsümüzü kabartıyor"
Erciyes Üniversitesi’nde geliştirilen Turkovac aşısı nedeniyle Rektör Prof. Dr. Mustafa Çalış, Aşı Geliştirme Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibini tebrik eden Özvar, konuşmasını şöyle sürdürdü;
"Üniversitemizin aşı çalışmalarında göstermiş olduğu üstün bir başarısı var. Rektörümüz Mustafa Bey, aşı konusunda büyük gayreti olan Aykut hocamız ve ekibi gerçekten Türkiye’nin medarıiftiharı sayılacak bir aşı geliştirdiler. Yakından takip ettiği kadarıyla da kitlevi üretime geçecek olan Turkovac aşısının bütün ülke insanımız, bütün dünya için hayırlı olmasını diliyorum. Bu hakikaten hepimizin göğsünü kabartıyor, güven veriyor, çalışma azmi kazandırıyor. Bu sebeple üniversitemizi ve hocamızı tebrik ediyorum."